Wat kun je doen met het huis van een overleden ouder?

Het overlijden van een ouder is een emotionele en vaak heftige gebeurtenis. Naast het verdriet dat je moet verwerken, komen er ook praktische zaken op je af. Eén van de grootste vraagstukken waar je misschien wel mee te maken krijgt, is wat je moet doen met het huis van een overleden ouder? Het maakt in dit geval niet uit of je enig kind bent of met broers en zussen moet overleggen. Het is belangrijk om te weten welke stappen je kunt zetten en waar je op moet letten. Lees er hier meer over.

Wie is de officiële eigenaar van het huis?

Voordat je ook maar iets kunt doen met het huis van een overleden ouder, is het belangrijk om te achterhalen wie er juridisch eigenaar is geworden. Dit wordt bepaald door het testament, als dat er is. Als er geen testament is, geldt het wettelijk erfrecht. Vaak moeten eerst de erfgenamen worden vastgesteld via een verklaring van erfrecht. Deze kun je opvragen bij een notaris. Pas als die verklaring er is, kun je namens de nalatenschap beslissingen nemen over het huis.

Het huis van een overleden ouder houden of verkopen?

Wat jij jezelf kunt afvragen is of je het huis aanhoudt of verkoopt? Beide keuzes hebben voor- en nadelen en het is belangrijk om ook naar je eigen situatie te kijken. Misschien heeft het huis voor jou emotionele waarde. Het is het huis waar je bent opgegroeid, waar herinneringen liggen en het voelt als een laatste tastbare stukje van je ouder. In dat geval kun je ervoor kiezen om het huis te houden, eventueel te verhuren of er zelf in te gaan wonen. Maar in veel gevallen kiezen mensen ervoor om het huis te verkopen.

Misschien omdat het financieel niet haalbaar is om het aan te houden, of omdat er meerdere erfgenamen zijn en het lastig is om het eigendom gezamenlijk voort te zetten. Ook als het huis een hypotheek heeft of onderhoud nodig heeft, kan verkoop een logische keuze zijn.

Let op de erfbelasting bij het huis van een overleden ouder

Als je het huis van een overleden ouder erft, moet je meestal erfbelasting betalen over de waarde ervan. De Belastingdienst kijkt hierbij naar de WOZ-waarde van het huis. Dit bedrag kan fors zijn, zeker als je niet het volledige huis erft of als er weinig spaargeld in de erfenis zit om de belasting van te betalen. In sommige gevallen is het nodig om het huis te verkopen om überhaupt de erfbelasting te kunnen voldoen. Een gesprek met een notaris of financieel adviseur kan je hierbij goed op weg helpen.

Wat als het huis nog vol staat met spullen?

Veel mensen vinden het lastig om door de spullen van hun ouder heen te gaan. De kast ligt nog vol met kleding, de boekenkast staat zoals hij is achtergelaten en zelfs de favoriete stoel staat nog op dezelfde plek. Toch moet je hier op een gegeven moment iets mee doen. Houd of verkoop je het huis? Dan zal de inboedel ooit opgeruimd moeten worden. Neem hiervoor de tijd en doe het desnoods in fases. Begin met de praktische zaken en stel het emotionele deel niet te lang uit, maar dwing jezelf ook niet alles in één week te doen. Er zijn ook bedrijven die je kunnen helpen met het leeghalen van het huis van een overleden ouder. Dit kan fijn zijn als het je te veel wordt, of als je op afstand woont en niet zelf alles kunt regelen.

Samen met broers of zussen beslissen

Als je samen met je broers of zussen het huis van een overleden ouder erft, moeten jullie onderling afstemmen wat er gebeurt. De één wil misschien het huis aanhouden, terwijl de ander liever snel verkoopt. Probeer hierover open in gesprek te gaan en leg de afspraken vast. Het kan verstandig zijn om hierbij een notaris of mediator in te schakelen, zeker als er spanningen zijn. Ook als één van de erfgenamen het huis wil overnemen, moet er een eerlijke verdeling plaatsvinden van de waarde van het huis. Dit heet ‘uitkopen’ en dat kan alleen als iedereen het daarmee eens is.

Wat als het huis nog niet op jouw naam staat?

Het is belangrijk om te weten dat je als erfgenaam niet automatisch eigenaar wordt van het huis. Daarvoor moet de nalatenschap eerst worden afgewikkeld. Pas dan kan het huis op naam van de erfgenaam of erfgenamen worden gezet. Dit gebeurt via de notaris en het Kadaster. Pas daarna kun je formeel besluiten om het huis te verkopen of bijvoorbeeld een nieuwe hypotheek aan te vragen als je het wil houden.

De emotionele kant van het huis van een overleden ouder

Het huis van een overleden ouder is vaak veel meer dan alleen een stapel stenen. Het is een plek vol herinneringen. De geur, de meubels, de tuin waar je speelde… Alles kan ineens beladen aanvoelen. Het kan dus ook lastig zijn om afstand te doen van het huis. Dat is heel normaal. Geef jezelf de ruimte om afscheid te nemen van het huis als dat nodig is. Maak foto’s, neem een herinnering mee, of houd een laatste koffiemomentje aan de keukentafel. Dat helpt vaak bij het verwerken van het verlies en het loslaten van het huis.

Wat als je er zelf wil gaan wonen?

Soms besluiten mensen om zelf in het huis van hun overleden ouder te gaan wonen. Dat kan fijn zijn, maar er zijn ook wat dingen om op te letten. Check of het financieel haalbaar is. Moet er een nieuwe hypotheek worden afgesloten? Is er veel achterstallig onderhoud? En wil je echt in dat huis wonen, of voelt het vooral als een verplichting? Het is belangrijk om hierin eerlijk naar jezelf te zijn. Ook als je denkt dat je maar tijdelijk in het huis wilt wonen, bijvoorbeeld om het rustig te kunnen opruimen of verkopen, is het goed om te kijken wat dat betekent voor verzekeringen, belastingen en andere verplichtingen.

Denk ook aan je eigen situatie

Het regelen van het huis van een overleden ouder zet je soms ook aan het denken over je eigen toekomst. Wat gebeurt er met jouw woning als jij er op een dag niet meer bent? En hoe laat je je nabestaanden dan achter? Een overlijdensrisicoverzekering kan in zo’n geval veel rust geven. Hiermee zorg je ervoor dat je partner of kinderen financieel niet in de knel komen als jij komt te overlijden. De verzekering kan bijvoorbeeld helpen bij het aflossen van de hypotheek, zodat het huis behouden kan blijven. Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt in deze periode, maar het is wel een onderwerp dat de moeite waard is om bij stil te staan.