Wanneer je een dierbare verliest, staat je wereld even stil. Alles wat vanzelfsprekend was, voelt ineens leeg aan. Het verdriet, de vermoeidheid en het intense gemis kunnen overweldigend zijn. In deze periode is het heel normaal dat je worstelt met je emoties. Toch is het belangrijk om alert te blijven op hoe jij je voelt, want rouw en depressie kunnen sterk op elkaar lijken, maar zijn niet hetzelfde. En soms lopen ze zelfs in elkaar over.
Rouw en depressie lijken op elkaar, maar zijn iets anders
Na een verlies is het heel normaal om je somber en uitgeput te voelen. Je eetlust kan verdwijnen, je slaapt slecht en je hebt weinig energie. Sommige mensen trekken zich terug, anderen huilen juist veel of voelen zich snel boos of machteloos. Al deze reacties horen bij rouw. Ze zijn pijnlijk, maar ook gezond. Je brein en je hart proberen zich aan te passen aan een nieuwe realiteit zonder die ander. Rouw is een proces, geen ziekte.
Toch is het niet altijd makkelijk om te merken wanneer je rouwgevoelens overgaan in een depressie. De twee kunnen erg op elkaar lijken. Maar er is wel een belangrijk verschil! Bij rouw blijft er ergens nog een verbinding met liefde en met herinneringen. Bij depressie voelt alles leeg, zinloos, uitzichtloos. Waar rouw komt in golven, de ene dag zwaarder dan de andere, voelt depressie vaak als een aanhoudende grijze mist die nergens meer ruimte laat voor licht.
Wat hoort bij rouw en wat niet meer?
Bij rouw voel je verdriet omdat je iemand mist. Dat verdriet komt vaak in pieken. Op sommige dagen lukt het je om te lachen, iets te ondernemen, of even te genieten van iets kleins. Die momenten zijn belangrijk, want ze laten zien dat je systeem bezig is met herstel. Ook al duurt dat lang en ook al kan het jaren duren voor het weer “normaal” voelt, je blijft kleine stapjes zetten. Bij depressie daarentegen verdwijnen die lichtpuntjes. Alles voelt zwaar. Zelfs simpele dingen als opstaan, douchen of de deur uitgaan kunnen voelen als een onmogelijke opgave. Je hebt nergens meer zin in, en soms voel jij je zelfs schuldig dat je het leven nog leeft, terwijl je dierbare dat niet meer doet. In het ergste geval kun je gaan twijfelen aan de zin van je eigen leven.
Rouw en depressie kunnen ook samengaan. Het verlies van een naaste kan een trigger zijn voor een depressie, vooral als je al kwetsbaar was, of als er meerdere ingrijpende gebeurtenissen tegelijk spelen. Het is daarom belangrijk om eerlijk te zijn tegen jezelf. Hoe voel jij je écht? En wat heb je nodig?
Wanneer zoek je hulp bij rouw en depressie?
Er is geen stopwatch voor verdriet. Iedereen rouwt op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo. Het is goed om op jezelf te letten. Blijf je maandenlang vastzitten in een sombere sfeer waar je niet uitkomt? Heb je nergens meer plezier in, zelfs niet in dingen waar je normaal van genoot? Voel jij je waardeloos, hopeloos of alsof je niets meer toevoegt aan de wereld? Dan kan het zijn dat je niet alleen rouwt, maar ook depressief bent geraakt. Hulp zoeken is dan geen teken van zwakte, maar juist van kracht. Je hoeft het niet alleen te doen. Een psycholoog of rouwtherapeut kan je helpen om het verschil te herkennen tussen rouw en depressie, en samen met jou werken aan herstel. Ook je huisarts kan een belangrijke eerste stap zijn. Die kan met je meedenken en je doorverwijzen als dat nodig is.
Zorg goed voor jezelf tijdens rouw en depressie
Wanneer je rouwt, kan het voelen alsof je de controle over je leven kwijt bent. Alles wat eerst vanzelf ging, kost nu moeite. Daarom is het juist in deze periode belangrijk om lief te zijn voor jezelf. Gun jezelf rust, maar probeer ook dagelijks iets te doen dat je structuur geeft. Blijf in beweging, zoek de buitenlucht op, praat met iemand die je vertrouwt. En als je voelt dat het niet lukt, dat je wegzakt in donkere gedachten, wacht dan niet te lang met hulp zoeken. Veel mensen vinden het lastig om over hun gevoelens te praten, zeker als ze denken dat ze “sterk” moeten zijn. Maar je gevoelens ontkennen helpt niet. Ze worden er alleen maar zwaarder van. Erkennen dat je rouwt én dat jij je misschien depressief voelt, is een belangrijke stap richting herstel.
Wat als je iemand kent die rouwt of depressief is?
Misschien lees je dit omdat je je zorgen maakt om iemand anders. Iemand die zich heeft teruggetrokken, niet meer zichzelf lijkt of met een lege blik door het leven gaat. Twijfel je of het rouw is of depressie? Bespreek het. Vraag hoe het gaat. Luister zonder te oordelen. En moedig diegene aan om hulp te zoeken als je het gevoel hebt dat het niet goed gaat. Soms is jouw aandacht precies wat iemand nodig heeft om een stap te zetten. Soms merk je ook dat een verlies je zelf aan het denken zet. Over hoe kwetsbaar het leven is en hoe snel alles kan veranderen. Op zulke momenten is het logisch dat je nadenkt over hoe jij je nabestaanden zou willen achterlaten.
Een overlijdensrisicoverzekering kan dan rust geven. Het is een manier om te zorgen dat je geliefden niet ook nog met financiële zorgen blijven zitten, mocht jou iets overkomen. Het is een kleine stap, maar eentje die veel zekerheid biedt.